‘Bitkiler gerilim altında çığlık atıyor’

miRBey

Aktif Üye
‘Bitkiler gerilim altında çığlık atıyor’
İsrail’deki Tel Aviv Üniversitesi’nden bitki bilimci Itzhak Khait ve grubu, bitkilerin hissettikleri acıyı sesli bir biçimde dışa vurup vurmadığını test etmek için değişik bir metoda imza attı.


Milliyet’ten Gülşah Karaman’ın haberine nazaran takım, bitkilerin 10 santimetre uzağına ultrasonik sesleri algılayabilen mikrofonlar yerleştirdi. sonrasındasında bitkilerin bir kısmını sulamayı bırakıp, bir kısmının da saplarını kesti.


Araştırmacılar, bunun kararında susuz kalan bitkilerin, sapı kesilen bitkilerden daha yüksek sesler çıkardığını buldu. Bilim insanları, bu seslerin insan kulağının duyamayacağı aralıkta olduğunu söyleyerek ‘gerilim kaynaklı çığlıklar‘ olarak isimlendirdi.


Genetik ve Biyomühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Turan, bitkilerin gerilim altındayken nasıl reaksiyon verdiğine yönelik çalışmalarının bilgilerinı paylaştı.


‘Bitkiler de beşerler üzere reaksiyon veriyor’


Yapılan çalışmalar, bitkilerin de tıpkı beşerler üzere gerilim şartlarına karşı farklı sistemler geliştirdiğini gösterdi. İnsanlarda kan şekeri düştüğü vakit açlık hissedilmesine, kaygı anında adrenalin salgılanmasına misal biçimde bitkilerde de gerilim şartlarında prolin ölçüsü, karbonhidrat ölçüsünün arttığını ve birtakım hormanların artışına bağlı birikme gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Metin Turan, “Bunlar üzere metabolik değişikliklerin akabinde iyon yük yoğunluğu ve elektrostatik istikrar değişiyor” diye konuştu.


Bilhassa global ısınma ve iklim değişikliğine bağlı olarak ekolojik şartların değişmesi, bitkisel üretimde farklı meselelerin ortaya çıkmasına niye oldu. Metin Turan, “Bu meselelerden en mühimleri abiyotik bir gerilim olan kuraklık gerilimi ve tahlili sıkıntı biyotik bir gerilim olan ziyanlı böceklerdir” dedi.


Gerilime girince yüksek frekanslı ses dalgaları yayılıyor


Bitkilerin gerilime girdiğinde nasıl belirtiler verdiğini açıklayan Prof. Dr. Metin Turan, “Bitkiler fizikî faydalanmalarda ve gerilim şartlarında yüksek güçlü ve düşük frekanslı (20-100 kHz) ses dalgaları oluşturuyor” bilgisini verdi. Bunun temel niçininin ise fotosentetik etkinlikteki değişimler olduğunu vurguladı.


Yapılan ölçümler bitki cinslerine ve gerilimin çeşitliliğine göre değişip, ses dalgalarındaki frekansa yansıyor. Turan, “Gerilime girmeyen bitkilerde düşük frekans bedelleri elde ediliyor ve bu frekansı yalnızca etraf ve birbirleriyle irtibatta kullanıyorlar. Lakin gerilim şartlarında ortam sıcaklığı, ışık hassaslığına bağlı olarak ses düzeyleri değişim gösteriyor” dedi.


Bitkilerin gerilime girmesini etkileyen 2 faktör var


Prof. Dr. Metin Turan bitkilerin gerilime girmesine niye olan 2 faktöre değindi. Turan, “Biyotik faktörler, mikroorganizmaların (mantar, bakteri ve virüs) enfeksiyonu ve ziyanlı hayvanların akınları kararı oluşan gerilim faktörleridir. Abiyotik faktörler ise susuzluk, sıcaklık, tuzluluk, ışınım, kimyasallar, hava kirliliği, su kirliliği, manyetik ve elektriksel alanlar üzere etraf faktörleridir” sözlerini kullandı.


‘Ses dalgaları gelecekte bitkilerin sıhhati için kullanılabilir’


Bitkilerin ses dalgaları yaymaları, bilim insanlarını öbür araştırmalara da yönlendirdi. Tüm dünyada yaşanan bitkisel üretimdeki problemlerin tahlilinde ses dalgalarının kullanmasıyla üretimde meydana gelen azalmaların önüne geçilebileceğini vurgulayan Metin Turan, “Bitkiler biyotik ve abiyotik gerilim karşısında savunma sistemi olarak kimi enzim, hormon ve iyonik bileşikleri (prolin, indol asetik asit, absisik asit, etilen hormonu, jasmonik asit, salisilik asit, ROS, vb) salgılar yahut biriktirirler. Tıpkı insanlardaki aşı üzere bedende antikor oluşturulmasına misal biçimde, farklı frekanslarla bu tanımlamalar yapılarak bitkilerin bu olumsuz şartlara karşı savunma sistemi yaratması sağlanabilir. Her bitki için farklı bir ses dalgasının gücü, müddeti, frekansı ayarlanmakta olup, uygulamalar kararında gerilim şartlarına karşı bitkiler uyarılabilir” diye konuştu.


Randımanın artmasını sağlar mı?


Ses dalgaları bitkilerde nasıl bir değişikliğe yol açıyor? Randımanın artmasını sağlıyor mu? Prof. Dr. Metin Turan, ses dalgalarının günümüzde topraksız tarımda yapılan çalışmalarda bilhassa yeni bir trend olan dikey tarım uygulamalarında kullanılabileceğini söylemiş oldu. Turan, “Hem patojenlerin olumsuz tesirlerinin giderilmesi birebir vakitte besin alım aktifliğinin artmasına bağlı olarak kıymetli randıman farklılıkları yaratılıyor” dedi.


Ses dalgalarının bitki muhafaza çalışmaları açısından denetim edilme potansiyelinin pek yüksek ve geleceğin kıymetli hususlarından biri olduğunu lisana getiren Metin Turan, “Düşük frekanslı ultra ses dalgası, biroldukca biyolojik değişime niye olurak etraf ve ekolojiye ziyan vermeden patojen böcek ve zararlıların denetimini sağlayabiliyor” ayrıntısını paylaştı.


Burada değerli olan konunun, uygulanacak organizmaların uygun karakterize edilmesi, ses dalgasının frekansı, gücü (dB, desibel değeri) ve müddetinin yeterli optimize edilmesi olduğunu söyleyen Turan, “Ses dalgasının şiddeti artınca hücre ortasında çekirdek zarına hasar verebilecek düzeye ulaşabiliyor. Hasar, DNA molekülüne ulaştığında vefatlarına niye olabilir” hassas davranılması gerektiğinin altını çizdi.


Turan’a göre çevreci ve sürdürülebilir bu süratle gelişen teknolojinin ziraî üretime aktarılmasıyla, bitkilerin kuraklık gerilimine karşı hazır hale getirilmesi ya da korunur hale getirilmesi mümkün olabilir. beraberinde sıhhatimizi etkileyen pestisitlerin kullanmasın azaltılması ya da ortadan kaldırılmasına hizmet ederek pestisit kalıntılarından kurtulmamızı da sağlayabilir.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.