Geri sayım başladı: Kentlerin sular altında kalmasını durdurmak mümkün mü?

miRBey

Aktif Üye
Geri sayım başladı: Kentlerin sular altında kalmasını durdurmak mümkün mü?
Selin ULUDAĞ


Dünya nüfusunun yüzde 85’inin etkilendiği ‘iklim değişikliği’ hakkında bilim insanlarından yeni araştırmalar gelmeye devam ediyor. Global ısınmanın sebep olduğu felaketlerden biri de yükselen deniz düzeyiyle birlikte, kıyı kentlerinde yaşanacak olan kayıplar. İklim Merkezi’nin (Climate Central) araştırmalardan yola çıkarak hazırladığı haritaya bakılırsa, deniz düzeyinin yükselmesi riskiyle karşı karşıya kalacak ülkeler içinde Türkiye de var.


Akademik bir mecmua olan Environmental Research Letters’da yayınlanan araştırmada, dünyanın sıcaklığının 1.5-2 derece daha artması halinde su düzeylerinin önemli oranda yükseleceğine işaret edilirken, ülkelerin sembolik yapılarının da sular altında kalabileceği vurgulanıyor.


Çırağan Sarayı, Haydarpaşa Garı üzere noktalar da tehdit altında


Su baskınları
nın olacağı yerlerin kırmızı renkle işaretlendiği haritada, büyük kentlerin tehdit altında olduğu; kıyı kentlerinden biri olan İstanbul’da da durumunun pek farklı olmadığı görülüyor. Yapılan araştırmalara bakılırsa, kıyı kenarı boyunca İstanbul Boğazı’nın, Haliç’in ve deniz kıyısında olan ilçelerin etkilendiği göze çarparken; Çırağan Sarayı, Haydarpaşa Tren Garı ve yalıların da ortasında bulunduğu tarihi eserler de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Riva Deresi’nin etrafındaki kırmızıyla işaretlenmiş alanları bekleyen tehdit, yıllar ortasında daha geniş bir alana yayılarak artıyor.


Kuş cennetleri, ulusal parklar ve turistik plajlar da kırmızıyla işaretli


Yapılan çalışmalarda Türkiye genelindeki tabloya bakıldığında İzmit ve İzmir Körfezi başta olmak üzere, onlarca bölgenin ve yerleşim yerinin etkileneceğini ortaya koyan çarpıcı sonuçlar elde edildi. Buzulların erimesiyle oluşan deniz düzeyindeki artıştan hissesini alacak yerler içinde kuş cennetleri, ulusal parklar ve turistik plajlar da var. Kelam konusu çalışma, bahsi geçen kıyı bölgelerinin sular altında kalma senaryosu için en erken tarihin 2060 olduğuna işaret ediyor.


Ankara’nın gündemi de iklim değişikliği


Global ısınmayla çaba ismine tedbirlerin sürat kazandığı bir periyotta gerçekleştirilmesi planlanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’na (COP26) günler kala Türkiye’de de iklim değişikliği gündemi mevcut. Çünkü Paris İklim Anlaşması’nın TBMM’de kabul edilmesiyle bir arada ülkedeki tartışmalar da alevlenmişti. Hatta bakanlığın isminin Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak değiştirilmesi kararlaştırılmış, bu bahiste yetkililerin alacağı tedbirler merak konusu olmuştu.


Şehircilik alanında kâfi adımlar atılıyor mu?


Türkiye’nin bu sonucu, bilim adamları tarafınca ‘küresel çapta etraf felaketi’ ismine hazırlanan çalışmaların belirtildiğı bir periyoda denk geldi. Alınan kararların ne kadar kâfi olacağı konuşulurken, bunlara ek olarak çeşitli alanlarda da uzun vadeli çalışmaların gerekliliği gündemde. Bu alanlardan birisi de kent ve etraf planlaması. Pekala, şehircilik alanında kâfi çalışmalar yapılıyor mu? Muhtemel felaketi durduracak tedbirler neler? Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İdare Heyeti Lideri Ahmet Dursun Kahraman, Sputnik’e anlattı.


Suların yükselmesi senaryosu neleri birlikteinde getiriyor?


Kahraman,


“Burada bahsedilen yerlerin sular altında kalması can kaybından çok büsbütün ekonomik bir yıkım ve kıymet kaybıdır. Ancak bundan öte, iklim değişikliğiyle ilgili şunları söylemek gerekir; tahminen biz bu yerlerin sular altında kalacak olmasını düşünecek biçimde bile olmayacağız. Zira birebir vakitte bir kuraklık da olacak. Besine ve suya ulaşamama riskiyle karşı karşıyayız. Kuraklıktan kastımız yalnızca suyun olmaması değil, sel ve su baskınları da yaşamsal faaliyetlerde kullandığımız içme suyuna yahut tarım suyuna erişememeye sebep olur. Bu dünyanın en büyük afetidir. Zelzele anlık hasar verir, yıkar geçer ancak bu bahsetmiş olduğumiz husus, 10’larca yıl yakar ve yıkar. Biz bunlarla çaba etmek zorunda kalırsak esasen suyun yükselmesiyle yaşanacak olan mülk sorunları aklımıza gelmeyecek”


‘Suların yükselmesi demek 100 yılda bir yaşanacak doğal afet döngüsünün 5-10 yıla inmesi demek’


Deniz düzeyindeki artışın bir anda olmayacağına dikkat çeken Kahraman, “Bu durum bununla birlikte bu sene yaşadığımız sel felaketleri üzere tabiat olaylarının da 100 yılda bir görülmesi yerine 10 yılda bir yaşanmasına sebep olacak demektir. Bozkurt’un şehircilik meselae bakarsak; bir proje yaparken tekerrür mühletini baz alırsınız; yağış, kar, sel, ısınma üzere geçmiş datalara bakarak dersiniz ki ‘100 yılda bir olan bir doğal afete projemiz sağlam olsun’. örneğin Samsun’da TOKİ konutlarının bodrumunda 9 kişinin boğulması daha sonrası ‘7 yıldır yağmayan yağmur yağdı’ demek yanlış bir söylemdir. Bizim iklim değişikliği karşısında tekerrür hesaplarımızı güncellememiz, kentleşme projeleri yaparken bunları düşünmemiz gerek. Şayet tüm bunlara tedbir alınmamaya devam edilirse 5-6 senede bir tıpkı yerlerde birebir olaylar yaşanacaktır” dedi.


‘Şimdiye kadar hedeflenen hedeflere ulaşılamadı’


Kahraman, insanlığın kendisinin sebep olduğu iklim değişikliğinin sonuçlarının 90’lı senelerdan bu bilindiğini ve bir grup arayışlar içine girildiğini ama bu sürecin başarılı olmadığını belirtti. Uzman, kelamlarına Paris İklim Muahedesi üzere arayışların da ortaya devamlı çıkmasının niçininin aslında hedeflenen maksatlara ulaşılamaması olduğunu var iseyarsak, ben bunların epeyce işe yarayacağını düşünmüyorum. Muahedeler hoştur, yapılmalıdır ancak temel olan uygulamadır” diye devam etti.


‘Çözüm rant ve sermayede değil, bilim ve doğada’


Canlıların yaşadıkları yeri sakınmak, gözetmek ve korumak üzerine kodlandığının vurgusunu yapan Kahraman, deniz düzeyindeki artışın ve daha biroldukça etraf felaketinin kesin tahliline odaklanılmasının değerini hatırlatarak, “Sera gazları ve emisyonların 2050’de sıfıra indirilmesi üzere bir gaye var. Doğal teoride bu gaye var lakin pratikte bu mümkün değil mi? O da şöyleki mümkün; giderilemeyen ve indirilemeyen ölçü için ağaçlandırma yapılması, yenilenebilir güçlerin kullanılması gerekir. Lakin yenilenebilir güç hayli da üstüne atlanıp sarılanacak bir şey değildir, örneğin biz şuan HES’lerle yaşanan ekolojik yıkımları görüyoruz. Yapılan araştırmalara bakıldığında 1 metre, 2 metre hatta bir teze göre 7 metre su yüksekliğinden bahsediliyor. Rant ve sermaye açısından bakmaya devam edip, bilim ve tabiat açısından bir prensip ortaya koymazsak bunun önüne geçemeyiz” sözlerini kullandı.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.