CeReN
Üye
Başın ortasında suyun birikmesi ya da artması hidrosefali hastalığına yol açıyor. Hidrosefalinin birfazlaca sebebi bulunduğunu belirten uzmanlar, beyin omurilik sıvısının üretildiği yerde ortaya çıkan bir tümörün çok sıvı imaline yol açabileceğini ve ayrıyeten deveran sırasında oluşan bir pürüzün de hastalığa niye olabileceğini tabir ediyor.
Suyun artmasının açtığı yollar
Hidrosefalinin söz manası itibariyle ‘su kafa’ manasına geldiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, “Hidrosefali, başın ortasında suyun yani beyin-omurilik sıvısının birikmesi ya da artması durumudur. Olağan koşullarda başın içinin kabaca yüzde 80’ini beyin dokusu, yüzde 10’unu beyin omurilik sıvısı ve yüzde 10’unu da kan oluşturuyor. Beyin omurilik sıvısının mekanik gözetici ve besleyici üzere bir epeyce işlevi bulunuyor. Beyin-omurilik sıvısı daima hassas bir üretim, deveran ve emilim dinamiği içerisinde beynin ve omuriliğin ortasında ve yüzeyinden sonların başlangıç noktasına kadar ulaşan daima bir sirkülasyona sahiptir. Omurilik sıvısının bu deveran yolu üzerinde doğumsal anomali, doğumdan daha sonra ortaya çıkan tümör yahut diğer niçinlerden dolayı kimi vakit darlıklar oluşabilir. Yol daraldığı için yolun gerisinde kalan kısımda beyin omurilik sıvısı birikir. Bu durum hidrosefalinin çeşitlerinden birisidir.” dedi.
Hastalık oranı
Ortalama bir yetişkinde beyin-omurilik sıvısının 150 cc olduğunu ve günlük üretim ve emilimin yaklaşık 500 cc olduğunu tabir eden Bozbuğa, “Bu sıvının yarısı başın ortasında yarısı da omurilik bölgesinde bulunuyor. Birtakım bireylerde ise bu oran çeşitli sebeplerden dolayı daha farklı olabiliyor. Her şahısta bu durumu direkt hastalık olarak tanımlamıyoruz. Bu durumun hastalık olarak kabul edilmesi için beyin-omurilik sıvısı dolu ventriküllerin beklenenden daha yüksek basınca sahip olup beyne baskı yapıyor olması gerekiyor. Olağan kabul edilen durumlar ventrikülomegali olarak tanımlanıyor. Birtakım bireylerin başının ortasında ventrikülleri bir ölçüde büyük olabilmektedir ve bu her vakit hastalık demek değildir.” diye konuştu.
Doku kaybının kararınde neler olabilir
Bozbuğa, birtakım şahıslarda hidrosefali oluştuğunda basıncın yükseldiğini ve beyinde baskı oluştuğunu söylemiş oldu ve kelamlarına şöyleki devam etti: “Ancak beden buna adaptasyon gösterip vakit ortasında istikrar oluşturabilir. Beyin-omurilik sıvısının artan basıncı ile baskı altında kalan beyin dokusu, hacmini biraz küçültebilir yani beyin dokusu kaybı yaşanır. Bu patolojik bir müddetçtir lakin hayatı devam ettirebilmek için kişinin bedeni bu mekanizmayı kullanabilir. Yani doku kaybı yaşanır lakin süreç kararında baş ortasında olağan basınca ve istikrara ulaşılır. Durum kararında ortada bir hastalık kalmaz ve bu durumda da hastalığın arta kalanı manasına gelen hastalığın sekeli oluşur. Bu durumlara bir müdahale gerekmez. Hidrosefalide beyne bası oluştuğunda bedenin hami düzenekleri her vakit kâfi olmayabilir ve durum kimi vakit yaşamsal risk oluşturabilir. Bu yüzden çabucak hemen kalıcı ve ziyanlı tesirleri oluşmadan yani hidrosefali daha etkin devirdeyken ivedilikle duruma müdahale etmek gerekiyor.”
Tümörün yol açacağı niçinler
Hidrosefalinin biroldukça sebebi bulunduğunu vurgulayan Bozbuğa, “Normal kaidelerde muhakkak ölçüde beyin-omurilik sıvısı üretiliyor ve muhakkak bir deveran sağlanıp bir daha tıpkı ölçüde beyin-omurilik sıvısı emiliyor. Bu sürecin rastgele bir noktasında, gerek sıvının üretimi gerek deveranı gerekse emilimi kademelerinde oluşan bir sorun hidrosefaliye sebep olabilir. Örneğin beyin omurilik sıvısının üretildiği yerde ortaya çıkan bir tümör, çok beyin omurilik sıvısı üretimine yol açabilir. Dolanım sırasında ortaya çıkan bir mani de hidrosefali sebeplerindendir. Dolanım yolunun tıkanıklığına da en hayli tümörler ya da gelişimsel anomaliler sebep olur. Bir öbür niye beyin-omurilik sıvısının emilim yetersizliğidir; bu durum, çoklukla kanama ya da iltihabi süreçler sonunda ortaya çıkar. bu biçimdece her yaşta, farklı niçinler ile, farklı klinik tablolar hâlinde, farklı seyir ve sonuç gösteren hidrosefali hastalığı oluşabilmektedir.” tabirlerini kullandı.
Anne karnında teşhis koyuluyor
Hidrosefalinin oluşum sisteminde üç farklı halkanın olduğunu belirten Bozbuğa, “Bu üç farklı evreden, -yani beyin-omurilik sıvısının imali, sirkülasyonu ve emilimi olmak üzere- yalnız biri değil tıpkı anda birden çok etken birebir anda tesir gösterebilir. örneğin bir subaraknoid kanamada hem yolda tıkanıklık tıpkı vakitte emilimde yetersizlik bulunabilir ya da mesela bir tümör durumunda hem üretimde artma hem beyin-omurilik sıvısının dolanım yolu üzerinde daralma birebir vakitte emiliminde bozulma gelişebilir. Bu tip düzenek bozuklukları çabucak her çeşit hudut sistemini etkileyen patolojilere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ortaya çıkması doğumsal, enfeksiyona bağlı, tümöre bağlı, intoksikasyona bağlı yahut öteki niçinlere bağlı olabilir. ötürüsıyla anne karnından itibaren hidrosefaliler teşhis edilmeye başlanabiliyor.” dedi.
Çocuklardaki belirtilere dikkat edilmeli
Bozbuğa, hidrosefali teşhisinin geriatrik devir yaşlarına kadar sürebildiğini söylemiş oldu ve kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Ancak hidrosefalinin yaşa göre niçinleri ve ortaya çıkış belirtileri farklı oluyor. Yapısal olarak ortaya çıkan hidrosefalilerde de tıpkı sistemler bulunabiliyor. Hidrosefali belirtileri içinde baş ortasında ve beyinde meydana gelen basınç artışının kararı olarak baş ağrısı, bulantı, kusma, şuur bozuklukları, davranış bozuklukları, yürüme bozuklukları, yüksek kortikal işlevlerde yani bellek, karar verme ve soyut süreçlerde gerileme, zayıflama bulunabiliyor. birebir vakitte, primer bir hastalıkla birlikte sekonder bir durum olarak ortaya çıktıysa ayrıyeten primer hastalığın belirtileri de olacaktır. Hidrosefalinin çocuklarda tespiti daha zordur. Gerçekten 1 yaş ortasındaki bir çocuk baş ağrısını söz edemeyecektir. Lakin çocuklarda huysuzlanma, ağlama, başta büyüme, yeme sisteminin bozulması, şuurun etkilenmesi ve gelişim geriliği üzere belirtiler bu teşhisi akla getirebilir.”
Şant tekniği
Rahim içi ömürden ömrün en geç devrine kadar her yaşta bireyde hidrosefalinin görülebileceğini vurgulayan Bozbuğa, “Hidrosefalinin ömür şekliyle alakalı dış bir tetikleyicisi bulunmuyor. Kuşkusuz sebebine ve derecesine bakılırsa olmak kaydıyla, hidrosefalinin tedavisinin mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Hidrosefalinin tedavisi de bir daha niçine nazaran değişir ve farklı imkanlar vardır; mesela tümöre bağlı bir hidrosefalide sırf tümörün çıkartılması birçok kere kâfi olabilir. Kimi hastalarda endoskobik yollar kullanılır lakin yaygın olarak kullanılan cerrahi tedavi baş ortasındaki çok beyin-omurilik sıvısının bedende öteki bir yere aktarılmasıdır ki “Şant ameliyatları” dediğimiz tedavide temel budur. Beyin-omurilik sıvısı, beyin ortasındaki odacıklardan (ventrikülden) çoğunlukla karın içi boşluğuna (periton) aktarılıyor.” dedi.
Suyun artmasının açtığı yollar
Hidrosefalinin söz manası itibariyle ‘su kafa’ manasına geldiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, “Hidrosefali, başın ortasında suyun yani beyin-omurilik sıvısının birikmesi ya da artması durumudur. Olağan koşullarda başın içinin kabaca yüzde 80’ini beyin dokusu, yüzde 10’unu beyin omurilik sıvısı ve yüzde 10’unu da kan oluşturuyor. Beyin omurilik sıvısının mekanik gözetici ve besleyici üzere bir epeyce işlevi bulunuyor. Beyin-omurilik sıvısı daima hassas bir üretim, deveran ve emilim dinamiği içerisinde beynin ve omuriliğin ortasında ve yüzeyinden sonların başlangıç noktasına kadar ulaşan daima bir sirkülasyona sahiptir. Omurilik sıvısının bu deveran yolu üzerinde doğumsal anomali, doğumdan daha sonra ortaya çıkan tümör yahut diğer niçinlerden dolayı kimi vakit darlıklar oluşabilir. Yol daraldığı için yolun gerisinde kalan kısımda beyin omurilik sıvısı birikir. Bu durum hidrosefalinin çeşitlerinden birisidir.” dedi.
Hastalık oranı
Ortalama bir yetişkinde beyin-omurilik sıvısının 150 cc olduğunu ve günlük üretim ve emilimin yaklaşık 500 cc olduğunu tabir eden Bozbuğa, “Bu sıvının yarısı başın ortasında yarısı da omurilik bölgesinde bulunuyor. Birtakım bireylerde ise bu oran çeşitli sebeplerden dolayı daha farklı olabiliyor. Her şahısta bu durumu direkt hastalık olarak tanımlamıyoruz. Bu durumun hastalık olarak kabul edilmesi için beyin-omurilik sıvısı dolu ventriküllerin beklenenden daha yüksek basınca sahip olup beyne baskı yapıyor olması gerekiyor. Olağan kabul edilen durumlar ventrikülomegali olarak tanımlanıyor. Birtakım bireylerin başının ortasında ventrikülleri bir ölçüde büyük olabilmektedir ve bu her vakit hastalık demek değildir.” diye konuştu.
Doku kaybının kararınde neler olabilir
Bozbuğa, birtakım şahıslarda hidrosefali oluştuğunda basıncın yükseldiğini ve beyinde baskı oluştuğunu söylemiş oldu ve kelamlarına şöyleki devam etti: “Ancak beden buna adaptasyon gösterip vakit ortasında istikrar oluşturabilir. Beyin-omurilik sıvısının artan basıncı ile baskı altında kalan beyin dokusu, hacmini biraz küçültebilir yani beyin dokusu kaybı yaşanır. Bu patolojik bir müddetçtir lakin hayatı devam ettirebilmek için kişinin bedeni bu mekanizmayı kullanabilir. Yani doku kaybı yaşanır lakin süreç kararında baş ortasında olağan basınca ve istikrara ulaşılır. Durum kararında ortada bir hastalık kalmaz ve bu durumda da hastalığın arta kalanı manasına gelen hastalığın sekeli oluşur. Bu durumlara bir müdahale gerekmez. Hidrosefalide beyne bası oluştuğunda bedenin hami düzenekleri her vakit kâfi olmayabilir ve durum kimi vakit yaşamsal risk oluşturabilir. Bu yüzden çabucak hemen kalıcı ve ziyanlı tesirleri oluşmadan yani hidrosefali daha etkin devirdeyken ivedilikle duruma müdahale etmek gerekiyor.”
Tümörün yol açacağı niçinler
Hidrosefalinin biroldukça sebebi bulunduğunu vurgulayan Bozbuğa, “Normal kaidelerde muhakkak ölçüde beyin-omurilik sıvısı üretiliyor ve muhakkak bir deveran sağlanıp bir daha tıpkı ölçüde beyin-omurilik sıvısı emiliyor. Bu sürecin rastgele bir noktasında, gerek sıvının üretimi gerek deveranı gerekse emilimi kademelerinde oluşan bir sorun hidrosefaliye sebep olabilir. Örneğin beyin omurilik sıvısının üretildiği yerde ortaya çıkan bir tümör, çok beyin omurilik sıvısı üretimine yol açabilir. Dolanım sırasında ortaya çıkan bir mani de hidrosefali sebeplerindendir. Dolanım yolunun tıkanıklığına da en hayli tümörler ya da gelişimsel anomaliler sebep olur. Bir öbür niye beyin-omurilik sıvısının emilim yetersizliğidir; bu durum, çoklukla kanama ya da iltihabi süreçler sonunda ortaya çıkar. bu biçimdece her yaşta, farklı niçinler ile, farklı klinik tablolar hâlinde, farklı seyir ve sonuç gösteren hidrosefali hastalığı oluşabilmektedir.” tabirlerini kullandı.
Anne karnında teşhis koyuluyor
Hidrosefalinin oluşum sisteminde üç farklı halkanın olduğunu belirten Bozbuğa, “Bu üç farklı evreden, -yani beyin-omurilik sıvısının imali, sirkülasyonu ve emilimi olmak üzere- yalnız biri değil tıpkı anda birden çok etken birebir anda tesir gösterebilir. örneğin bir subaraknoid kanamada hem yolda tıkanıklık tıpkı vakitte emilimde yetersizlik bulunabilir ya da mesela bir tümör durumunda hem üretimde artma hem beyin-omurilik sıvısının dolanım yolu üzerinde daralma birebir vakitte emiliminde bozulma gelişebilir. Bu tip düzenek bozuklukları çabucak her çeşit hudut sistemini etkileyen patolojilere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ortaya çıkması doğumsal, enfeksiyona bağlı, tümöre bağlı, intoksikasyona bağlı yahut öteki niçinlere bağlı olabilir. ötürüsıyla anne karnından itibaren hidrosefaliler teşhis edilmeye başlanabiliyor.” dedi.
Çocuklardaki belirtilere dikkat edilmeli
Bozbuğa, hidrosefali teşhisinin geriatrik devir yaşlarına kadar sürebildiğini söylemiş oldu ve kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Ancak hidrosefalinin yaşa göre niçinleri ve ortaya çıkış belirtileri farklı oluyor. Yapısal olarak ortaya çıkan hidrosefalilerde de tıpkı sistemler bulunabiliyor. Hidrosefali belirtileri içinde baş ortasında ve beyinde meydana gelen basınç artışının kararı olarak baş ağrısı, bulantı, kusma, şuur bozuklukları, davranış bozuklukları, yürüme bozuklukları, yüksek kortikal işlevlerde yani bellek, karar verme ve soyut süreçlerde gerileme, zayıflama bulunabiliyor. birebir vakitte, primer bir hastalıkla birlikte sekonder bir durum olarak ortaya çıktıysa ayrıyeten primer hastalığın belirtileri de olacaktır. Hidrosefalinin çocuklarda tespiti daha zordur. Gerçekten 1 yaş ortasındaki bir çocuk baş ağrısını söz edemeyecektir. Lakin çocuklarda huysuzlanma, ağlama, başta büyüme, yeme sisteminin bozulması, şuurun etkilenmesi ve gelişim geriliği üzere belirtiler bu teşhisi akla getirebilir.”
Şant tekniği
Rahim içi ömürden ömrün en geç devrine kadar her yaşta bireyde hidrosefalinin görülebileceğini vurgulayan Bozbuğa, “Hidrosefalinin ömür şekliyle alakalı dış bir tetikleyicisi bulunmuyor. Kuşkusuz sebebine ve derecesine bakılırsa olmak kaydıyla, hidrosefalinin tedavisinin mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Hidrosefalinin tedavisi de bir daha niçine nazaran değişir ve farklı imkanlar vardır; mesela tümöre bağlı bir hidrosefalide sırf tümörün çıkartılması birçok kere kâfi olabilir. Kimi hastalarda endoskobik yollar kullanılır lakin yaygın olarak kullanılan cerrahi tedavi baş ortasındaki çok beyin-omurilik sıvısının bedende öteki bir yere aktarılmasıdır ki “Şant ameliyatları” dediğimiz tedavide temel budur. Beyin-omurilik sıvısı, beyin ortasındaki odacıklardan (ventrikülden) çoğunlukla karın içi boşluğuna (periton) aktarılıyor.” dedi.