Uzmanından ‘Squid Game’ yorumu: Beyin riskli ortamlarda nasıl karar veriyor?

miRBey

Aktif Üye
Uzmanından ‘Squid Game’ yorumu: Beyin riskli ortamlarda nasıl karar veriyor?
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, son günlerde en hayli konuşulan dizilerden biri olan Güney Kore üretimi Squid Game ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Gül Eryılmaz, tüm dünyada ilgiyle izlenen ve şiddet sahneleriyle gündeme gelen dizinin bağımlılık, beynin karar verme süreçleri, riskli ortamlarda karar verme üzere bir fazlaca hususa değindiğini söylemiş oldu.


Dizinin beynin karar verme sürecinin nelerden etkilendiğini özetlediğini belirten Eryılmaz, “Bağımlılık sahnesi ile başlayan dizinin devamında kahraman daima riskli ortamlarda karar vermek zorunda kalıyor. Dizi, kahramanın masumane başlayan çocukluk periyodu oyunları ile başlıyor. Güney Kore’de oyun bağımlılığı epey fazladır. Kahramanın erişkinlik devrinde yıkıcı bir bağımlılığa yakalandığını ilerleyen dakikalarda kumar bahis bağımlılığı ile anlıyoruz” dedi.


‘Karar verme bölgesinin etkilenmesi kumar oynamaya niye olabilir’


Kumar bağımlılığı üzere bağımlılıklarda riskli davranışların hem niye hem sonuç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beyindeki risk tahlili yapan bölgenin farklı çalışması, beynin karar verme bölgesinin etkilenmesi kumara niye olabilir. Riskli davranışlar da beraberinde beyinde kimyasal değişimler yapar. Örneğin maymunlarda yapılan bir çalışmada kalp suratını artırdıklarında beyinde karar verme merkezinin bozulduğu ortaya çıkmıştır. Yani davranışlarımız da beyinde izler bırakır” tabirlerini kullandı.


‘Riskli davranışlara yatkın bireyler oyun için seçiliyor’


Kelam konusu dizide kahramanın ölümcül oyuna dahil olmasının, riskli davranışlara yatkın olduğunun göstergesi sayılabileceğini kaydeden Eryılmaz, “Dizide oyun için aşikâr bireylerin seçilmiş olması rastlantısal olmaması gerekir. Başka seçilenlere de bakıldığında toplumsal, ekonomik ve şahsi meselelerinin olduğu görülmektedir. esasen sinemanın birinci sahnesi de bahis oyunu ile başlamaktadır. Kişinin annesini kandırması, akabinde kumar oynaması ve hayatında sıkıntılar olması seçilmesi için kriter olabilir” dedi.


‘Beyin rasyonel olmayan duygusal kararlar verir’


Beynin riskli davranış sonucunı niye aldığını da kıymetlendiren Eryılmaz, şunları söylemiş oldu:


“Öncelikle beyin nasıl karar veriyor? Gün ortasında bir epey karar alıyoruz. En sıradaninden bugün ne yesemden başlayarak en karmaşığına kadar yani ‘Evleneceğim lakin yanlışsız kişi mi, konut alsam borca girsem mi üzere bir fazlaca karar alıyoruz. Beyin daima karar almak zorunda kalmaktadır. Yapılan birden fazla çalışmada kararlarımızın zekamızla ilgisi olmadığıdır.


Ne kadar bilgimiz olursa olsun ya da ne kadar zeki olursak olalım karar verme beyinde iddiamızdan farklı işlemektedir. Örneğin beyinde bir çekirdek olan amigdala tıpkı bir elinde sopası olan anne ya da öğretmen üzere ‘Riskli, riskli yapma’ der ve kaygı üretir. Hipokampus bölgesi olan genel bellek bölgesi ise daha evvel edilnilmiş ayrıntıları ortaya serer. Ancak süreç daha bitmedi. Beyin ana komuta merkezi, bu ayrıntıları kıymetlendirir ve tümü ile rasyonel olmayan duygusal kararlar verir. Mantık görünürde olsa da etkisizdir. Yani bir klinikte uzun mühlet kız çocuğu doğmadıysa artık doğacak olan çocuğun kız olma mümkünlüğünü beyin yüzde 50’den çok zanneder. halbuki mümkünlük birebirdir. Risk altında iken bu süreçlerin tümü ile duygusal yani ödül ve ceza sistemi üzere işlediği söylenebilir. Mantıktan bağımsız ödül var ise karar öteki, ceza ya da düşünce var ise karar diğer alınabilir.”



Beyin nasıl karar verir?


Bu dizide beynin karar alma süreçlerini izlediğimizi kaydeden Eryılmaz, “Beynin amigdala bölgesl yapma der, hipokampus olabilir mi der, orbitofrontal mükafata bakar ve sonuçta kararlarımız duygusaldır. Rasyonel değildir” diye konuştu.


Eryılmaz, “Beyin olağanda de kararlarını mantıkla değil, hisler aracılığı ile almaktadır. hem de da bedenimizdeki terleme çarpıntı üzere belirtiler de sonucumızı etkilemektedir. Somatik belirteç hipozi denilen bu yolla vücut de zihni etkilemektedir. Uykusuzluk, birtakım kimyasalların kullanması vs bu sonucu etkileyecektir” diye ekledi.


Eryılmaz, beynin duygusal biçimde karar verdiğini destekleyen psikolog Daniel Kahneman’ın da 2002 Nobel İktisat Mükafatı aldığını kaydetti.


Beynin riskli kararlar alması bir sıhhat sorunu işareti olabilir mi?


Kimi şahısların daha az riskli kararlar alırken kimilerinin ise daha riskli kararlar almaya yatkın beyin yapıları olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle bağımlılık yapan hususların ya da kumar üzere bağımlılık yapan davranışların devamı kelam konusu olduğunda beyinde kimyasal değişimler ortaya çıkmaktadır. Bu değişimlerin kararı da daha riskli kararlar alınmasına niye olmaktadır. Sağlılıklı olmak ya da olmamak buralarda başlamaktadır. Bu manada tedaviye gereksinim vardır” sözlerini kullandı.


Eryılmaz, beyin incelenmesi daha sonrası bireye mahsus tedaviler olduğunu kaydederek, “Psikoterapiler ya da psikiyatrik tedaviler uygun olaylarda planlanabilir. Kognitif rehabilitasyon denilen bilgisayar arayüzlü tedavilerde de hem sorun tespiti tıpkı vakitte tedavi uygulanabilmektedir” diye konuştu.


‘Ahlaki davranışlar da beynin bir ürünüdür’


Squid Game dizisinde bireylerin ödül için alabilecekleri riskin ne kadar yüksek olduğunun görüldüğünü kaydeden Eryılmaz, “Bu dizide bir insanın ödül için ne kadar risk alabileceğini izleyebiliriz. bununla birlikte insan davranışları ahlaki istikametten de tartışılabilir. Bir yandan bu dizide birtakım sahnelerde ahlaki etik davranışların sonunu ve ortaya konulma formunu de görüyoruz. Akla şöyleki bir soru geliyor: Dış şartlar insanın yeterli insan olmasını, ahlaki davranışını tesirler mi? Etkilerse ne kadar tesirler? Ahlaki davranışlar da insan beyninin bir eseridir ve beyin bu bahiste hasta ya da değildir. İş bu biçimdeyse ahlaki davranmayan kişlerin beyni hasta diyebilir miyiz ? Bunu dersek yapılan olumsuz davranışın sorumlusu olur mu?” açıklamasında bulundu.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.